Mùi tây

Mùi tây là một vị thuốc lợi tiểu và điều kinh. Người ta cho rằng hoạt chất chính trong quả mùi tây là apiozit. Apiozit có tác dụng lợi tiểu mạnh.

Tên khoa học:

Petroselinum sativum Hoff. (Carum petroselinum Benth. et Hoof.,Thuộc họ Hoa tán Umbelliferae.

Tên khác:

Rau pecsin, persil.

Bộ phận dùng:

- Toàn cây.

Dạng sống và sinh thái:

- Cỏ sống hai năm, cao 0,20-0,80m, rễ phát triển thành củ hình trụ, đầu hình nón. Thân có rễ dọc. Lá bóng, có cuống đài thường hình ba cạnh, 2 đến 3 lần xẻ thành thùy với 3 thùy nhỏ, mép có răng cưa. Hoa màu lục vàng nhạt, họp thành tán kép. Quả nhỏ hình cầu. Khi vỏ, toàn cây tỏa mùi thơm dễ chịu.

Mùi tây vốn không có trong nước ta, mà do di thực, không rõ từ bao giờ, dùng làm rau ăn.

Thành phần hóa học:

- Quả (thường gọi nhầm là hạt) chứa 20% chất béo (gọi là bơ-beurrc de persil) vói thành phần chủ yếu là một axit béo không no gọi là một axit béo không no gọi là một axit petroselinic (C18). Ngoài ra còn những chất sau đây:

Một heterozit flavonic gọi là apiin hay apiozit, thủy phân cho apioza (pentoza với chuỗi nhánh), và apigenin (trihydroxy 5-7-4' flavon) 2,5 đến 6% tinh dầu với thành phần thay đổi tùy theo thứ mùi tây. Từ 1964, Stahl đã nghiên cứu và phần ra ba nòi hóa học chính cùa loài mùi tây là: Nòi chứa chủ yếu chất apiol (60-80%) là một ete của phenol với một dãy alylic, 2 nhóm OCH₃ một nhóm metylen dioxy có tinh thể hình kim (còn gọi là Camphre của persil). Nòi này chủ yếu gốc ở Đức. Nòi với thành phần chủ yếu là myristin (demetoxy 2 apiol) từ 55 đến 85%. Nòi này chủ yếu gặp ở Pháp. Nòi với thành phần chủ yếu là alyl- tetrametoxybenzen (50-60%) nòi này ít phố cập hơn.

Ngoài những thành phần chủ yếu trên đây, chiếm khoảng 80% tinh dầu và đều là sản xuất cùa phenylpropan tinh dầu mùi tây còn chứa những cacbua tecpenic khác.

Lá mùi tây chứa chừng 0,08% tinh dầu. caro- tin, vitamin C, luteolin và apigenin.

Rễ chứa apigenin.

Công dụng và cách dùng:

Mùi tây là một vị thuốc lợi tiểu và điều kinh. Người ta cho rằng hoạt chất chính trong quả mùi tây là apiozit. Apiozit có tác dụng lợi tiểu mạnh. Năm 1953, Paris và Gueguen đã chứng minh là apiozit không có độc tính như người ta vẫn thường nói. Apilol có tác dụng kích thích cơ trơn, nhất là đối với cơ trơn của tử cung, do đó, với liều nhỏ có tác dụng điều hòa kinh nguyệt.

Ngày dùng 4-6g dưới dạng thuốc sắc.

Lá mùi tây ngoài công dụng làm gia vị, còn là nguồn vitamin A. Ngoài ra, lá giã nát dùng đắp lên những vết viêm tấy.

• Cây lá dong (Cây dong) (03/09/2015)
• Tang diệp (Lá dâu tằm) (03/09/2015)
• Tang bạch bì (Vỏ rễ cây dâu tằm) (03/09/2015)
• Tang chi (Cành cây dâu tằm) (03/09/2015)
• Tang thầm (quả cây dâu tằm) (03/09/2015)
• Tang ký sinh (Tầm gửi cây dâu tằm) (03/09/2015)
• Những cây thuốc, vị thuốc có tác dụng thay thế mật gấu (03/09/2015)
• Thục địa hoàng (Sinh địa khô nấu chín) (03/09/2015)
• Sinh địa tươi (Tiên địa hoàng) (03/09/2015)
• Sinh địa khô (Can địa hoàng) (03/09/2015)