RAU CẦN TÂY

Tên khoa học Apium graveolens L.

Thuộc họ Hoa tán Apiaceae (Umbelliferae)

Mô tả

Cây thảo sống dai, thân mọn thẳng đứng cao tới 1,5m nhẵn có nhiều rãnh dọc, chia nhiều cành mọc đứng. Lá ở gốc có cuống hình thuôn hay ba cạnh, hơi có dạnh 5 cạnh, xẻ ba hay chia ba thủy cho tới phía giữa phiến, các thùy hình ba cạnh, dạng mắt chim, tù có khía lượn tai bèo. Lá giữa và lá ngọn không cuống, chia 3 hoặc xẻ 3 hoặc không chia thùy. Cụm hoa gồm nhiều tán, các tán ở đầu ành có cuống dài hơn các tán bên. Không có tổng bao. Hoa nhỏ mầu trắng nhạt. Cán quả chia đôi, mang 2 quả hình cầu, dạng trứng, nhân có cạnh lồi chạy dọc, không nổi rõ lắm.

Phân bố

Mới di nhập vào nước ta.

Thành phần hóa hoạc

Toàn cây có tinh dầu

Quả chứa 90,5% nước; 1,95% hợp chất nito, 0,007% chất béo; xenluloza 1,15% và 1,31% tro. Khi cất cho từ 2 -3% tinh dầu không mầu, rất lỏng, mùi thơm của rau cần tây. Thành phần chủ yêu của tinh dầu là những cacbua tecpen: d.limomen, silinen, một sesquitecpen, stinben, giaiacola, những lacton: Sedanolit C₁₂H₁₈O₃ và anhydrit sedanoic. Mùi rau cần tây là do hai hợp chất oxy này. Ngoài ra còn chứa một ancol hai vòng.

Công dụng và liều dùng

Rau cần ây chủ yếu được dùng làm rau ăn, nấu canh. Tại châu Âu, từ thế kỷ 16 rau cần tây được dùng làm thuốc lợi tiểu. Gần đây nhân dân ta thấy phổ biến dùng rau cần tây chữa bệnh huyế áp: Mỗi ngày dùng toàn bộ cây tươi, thái nhỏ đun nước uống, chia làm nhiều lần uống trong ngày. Có thể dùng cây phơi khô trong mát. Tác dụng hạ huyết áp có thể do tác dụng lợi tiểu của vị thuốc tạo nên. Dùng thấy có kết quả nên thôi ngay. Không nên kéo dài. Ngoài ra quả cần tây còn dùng cất tinh dầu trong công nghiệp hương liệu và làm thơm cao thịt chế thành viên.